Page 36 - <4D6963726F736F667420576F7264202D20D3D5CDD4C1CAD4C9CACF20D4C7D320C5CBCBC7CDC9CAC7D320C3CBD9D3D3C1D32E646F63>

2. Κατηγορηµατικοί προσδιορισµοί.

παραδείγµατα Το προσδιο- το
επίθετο ρίζει... ουσιαστικό

Καταπράσινος ο κάµπος µας καλεί. καταπράσινος ο κάµπος

Ερχόταν µε το παντελόνι µπαλωµένο. µπαλωµένο το παντελόνι

Το νερό καθαρό και δροσερό κυλούσε. καθαρό δροσερό το νερό

Έγραψα όλη την ιστορία. όλη την ιστορία

Η γιαγιά έπλεξε µόνη της την µπλούζα. µόνη Η γιαγιά

Τα επίθετα και οι επιθετικές µετοχές προσδιορίζουν ουσιαστικά, µε τα οποία συµφωνούν
στην πτώση, στο γένος και στον αριθµό και δίνουν σ’ αυτά µια παροδική ιδιότητα.

Τα επίθετα αυτά λέγονται κατηγορηµατικοί προσδιορισµοί.

Οι κατηγορηµατικοί προσδιορισµοί βοηθούν, ώστε να αποκτήσει ζωντάνια και
σαφήνεια ο λόγος µας και φανερώνουν µια παροδική ιδιότητα του ουσιαστικού.

• Τα επίθετα και οι µετοχές που χρησιµοποιούνται ως κατηγορηµατικοί προσδιορι-
σµοί είναι χωρίς άρθρο, ενώ τα ουσιαστικά που προσδιορίζονται από αυτά είναι
σχεδόν πάντοτε µε άρθρο.

Ως επιθετικοί προσδιορισµοί χρησιµοποιούνται, εκτός από τα επίθετα:

♦ ♦♦ ♦ οι µετοχές Μορφωµένος ο άνθρωπος φαίνεται.

♦ ♦♦ ♦ τα αριθµητικά Ήρθε πρώτος ο µαθητής.

♦ ♦♦ ♦ οι αντωνυµίες Τέτοια η στενοχώρια δεν την µπορώ.

Πώς διακρίνουµε
τον επιθετικό προσδιορισµό από τον κατηγορηµατικό προσδιορισµό.

Οι επιθετικοί προσδιορισµοί δίνουν στο ουσιαστικό µια µόνιµη ιδιότητα.

παραδείγµατα

Ο ανήσυχος πατέρας έψαχνε.
Ο ανήσυχος ο πατέρας έψαχνε.
Ανήσυχος πατέρας έψαχνε.

Κοίταζε µε τα δακρυσµένα µάτια.

Οι κατηγορηµατικοί προσδιορισµοί δίνουν στο ουσιαστικό µια παροδική ιδιότητα.
Οι κατηγορηµατικοί προσδιορισµοί είναι χωρίς άρθρο, ενώ τα ουσιαστικά που
προσδιορίζονται είναι σχεδόν πάντοτε µε άρθρο.
Οι κατηγορηµατικοί προσδιορισµοί µπαίνουν µετά το ουσιαστικό ή πριν από το
ουσιαστικό και το άρθρο.

παραδείγµατα

Έψαχνε ανήσυχος ο πατέρας. (το επίθετο πριν το άρθρο και το ουσιαστικό)
Ο πατέρας ανήσυχος έψαχνε. (το επίθετο µετά το άρθρο και το ουσιαστικό)
Κοίταζε µε δακρυσµένα τα µάτια. (η µετοχή πριν το άρθρο και το ουσιαστικό)
Κοίταζε µε τα µάτια δακρυσµένα. (η µετοχή µετά το άρθρο και το ουσιαστικό)

36