Page 31 - <4D6963726F736F667420576F7264202D20D3D5CDD4C1CAD4C9CACF20D4C7D320C5CBCBC7CDC9CAC7D320C3CBD9D3D3C1D32E646F63>

2. Επεξήγηση (επεξηγηµατικοί προσδιορισµοί)

παραδείγµατα το προσδιο- το
ουσιαστικό ρίζεται ουσιαστικό
από….

Ο ποιητής το έγραψε, ο Σικελιανός. ο ποιητής ο Σικελιανός

Οδηγός ήταν ο θεός του πολέµου, ο Άρης. ο θεός του ο Άρης
πολέµου

Οι ηλικιωµένοι έχουν ένα όπλο, την ένα όπλο την εµπειρία
εµπειρία.

Οι ηλικιωµένοι έχουν ένα όπλο, την ένα όπλο την πολύτιµη
πολύτιµη εµπειρία.*1 εµπειρία

Οι ηλικιωµένοι έχουν ένα όπλο, την ένα όπλο την εµπειρία
εµπειρία της ζωής.*1 της ζωής

Τα ουσιαστικά (ο Σικελιανός, ο Άρης, την εµπειρία) προσδιορίζουν τα ουσιαστικά (ο
ποιητής, ο θεός του πολέµου, ένα όπλο) και επεξηγούν το νόηµά τους που είναι γενικό
και κάπως αόριστο.
Οι προσδιορισµοί αυτοί λέγονται οµοιόπτωτοι επεξηγηµατικοί προσδιορισµοί ή
επεξήγηση.

*1 Η επεξήγηση συχνά συνοδεύεται από επίθετο (την πολύτιµη εµπειρία) ή από µια
γενική (την εµπειρία της ζωής).

Παρατηρήσεις: α. Στην επεξήγηση βάζουµε κόµµα µετά το ουσιαστικό που
προσδιορίζει.
β. Μπροστά από τον επεξηγηµατικό προσδιορισµό µπορούµε να
χρησιµοποιήσουµε τη λέξη «δηλαδή».

παράδειγµα Οδηγός ήταν ο θεός του πολέµου, (δηλαδή) ο Άρης.

Πώς διακρίνουµε την παράθεση από την επεξήγηση.

Στην παράθεση, από µια λέξη µε µερικότερη έννοια, πηγαίνουµε σε µια άλλη µε
γενικότερη έννοια, που χαρακτηρίζει την πρώτη.

παράδειγµα Οι εύζωνοι, οι φρουροί των συνόρων µας, είναι πανύψηλοι.

Στην επεξήγηση, από µια λέξη µε γενικότερη έννοια, πηγαίνουµε σε µια άλλη µε
µερικότερη έννοια, που επεξηγεί την πρώτη.

παράδειγµα Οι φρουροί των συνόρων µας, οι εύζωνοι, είναι πανύψηλοι.

Παρατήρηση: Εύκολα η παράθεση γίνεται επεξήγηση µε αναστροφή.

Και η παράθεση και η επεξήγηση, όταν αναφέρονται στο υποκείµενο, µπαίνουν σε
ονοµαστική πτώση. Όταν, όµως, αναφέρονται στο αντικείµενο, µπαίνουν σε
αιτιατική πτώση.

3. Άλλες σχέσεις ανάµεσα σε δύο οµοιόπτωτα σύνολα.

Το ένα ουσιαστικό, συνήθως το πρώτο, µπορεί να δηλώνει:
• το µέτρο του άλλου ουσιαστικού (π.χ. Φέρε µου ένα κουβά νερό.)
• την τοπική έκταση του άλλου ουσιαστικού (π.χ. ∆εν έχω ούτε ένα µέτρο αυλή.)
• τη χρονική έκταση του άλλου ουσιαστικού (π.χ. Εργάζεται πέντε µήνες το χρόνο.)

31